EUROPEJSKI TYDZIEŃ ŚWIADOMOŚCI DYSLEKSJI.

EUROPEJSKI TYDZIEŃ ŚWIADOMOŚCI DYSLEKSJI W BIEŻĄCYM ROKU PRZEBIEGA POD HASŁEM:

 ,,JESTEŚMY RÓŻNI”

Zapraszamy do zapoznania się z artykułem: ,,Garść wskazówek dla rodziców dzieci z dysleksją.- jak pracować w domu?” JESTEŚMY RAZEM”.

Jakie są skuteczne sposoby wspierania dzieci w nauce czytania i pisania?

To trudne pytanie, bo potrzeby i trudności każdego dziecka są nieco inne, każde dziecko ma też odmienne talenty i zainteresowania. Nie ma jednego, uniwersalnego przepisu na pokonanie dysleksji. Oto kilka ogólnych sugestii, które – jak sądzimy – powinny być pomocne dla większości dzieci. Oto one:

• Pomyśl o nauce czytania i pisania jak o nauce tańca. Aby zostać dobrym tancerzem nie wystarczy zrozumieć, o co w tańcu chodzi. Nawet zapamiętanie sekwencji kroków to jeszcze za mało.  Trzeba tę sekwencję zautomatyzować, aby stała się naszą drugą naturą, abyśmy mogli tańczyć, nie myśląc wcale o stawianych krokach. Niektórym przychodzi to łatwo, innym trudniej. Podobnie jest z czytaniem i pisaniem. Dobrze czytać i pisać oznacza robić to automatycznie: bezbłędnie, szybko, bez wysiłku. Dzieciom z dysleksją trudniej przychodzi automatyzacja czynności odczytywania i zapisywania wyrazów. Co nie znaczy, że nigdy tej automatyzacji nie osiągną! Po prostu potrzebują dużo więcej treningu – i dobrych nauczycieli, którzy ich przez ten mozolny trening umiejętnie poprowadzą.
• W trudnych chwilach pamiętaj, że pokonywanie dysleksji to długi marsz, a nie sprint. Nieraz może Cię frustrować to, jak wolne są postępy Twego dziecka w czytaniu, albo to, że po raz setny popełnia ten sam ortograficzny błąd, choć przed sekundą widziało poprawny wzorzec. W chwili frustracji pamiętaj: to, co łatwe dla Ciebie jest naprawdę bardzo trudne dla Twojego dziecka. Nie każdy szybko i łatwo zostaje tancerzem, nie każdy szybko i łatwo uczy się czytać i pisać. Chwal swoje dziecko za każdy uczciwie podjęty wysiłek – nawet jeśli jego efekty wydają Ci się niewielkie. Z czasem zobaczysz postępy.
• Praktyka czyni mistrza. Także w przypadku czytania i pisania. A zwłaszcza w przypadku osób z dysleksją, które tej praktyki potrzebują po prostu więcej. Wszystko, co sprawi, że Twoje dziecko chętniej i z zaangażowaniem poświęci czas na praktykę czytania i pisania jest korzystne. Co to może być? To już zależy od dziecka… Niektóre dzieci z ochotą wykonują nawet i nudne ćwiczenia, o ile tylko są za nie chwalone i nagradzane w sposób systematyczny, oraz kiedy widzą własne  postępy. Dla większego efektu te postępy można nanosić na wykres, tzw. kartę postępów,, który wisi nad biurkiem dziecka.

Jednak czytanie i pisanie może być przecież także niezwykle urozmaicone: można grać w gry komputerowe wymagające czytania i pisania, czytać komiksy i prasę hobbystyczną, prowadzić bloga lub fan page, pisać pamiętnik, znaleźć korespondencyjnego znajomego… Zasiewaj w dziecku różne pomysły, któryś pewnie zakiełkuje.

• Podstawowa zasada skutecznej praktyki brzmi: mało a często! Praktyka zblokowana (np. 2 godziny intensywnych ćwiczeń raz w tygodniu) może być nie tylko nieskuteczna ale nawet szkodliwa, jeśli będzie dla dziecka zbyt męcząca i demotywująca. Spróbuj zaaranżować choć 5-15-minutowe okresy ćwiczeń czytania i pisania codziennie. Podobnie jest w przypadku każdej innej sprawności, z której opanowaniem Twoje dziecko ma trudności (takich jak tabliczka mnożenia czy słówka języka obcego). W tych regularnych ćwiczeniach mogą pomóc gry edukacyjne, a także edukacyjne programy i aplikacje na telefon, służące utrwalaniu materiału, takie jak SuperMemo (supermemo.pl) lub Fiszki (www.fiszki.pl) do nauki słówek; czy liczne programy do ćwiczenia arytmetyki i ortografii, jakie znajdziecie w internecie.
• Bez powtórek nie ma sukcesu – ale te powtórki muszą być uważne, w przeciwnym razie mogą prowadzić do utrwalania błędów. W ćwiczeniu ortografii warto porzucić mechaniczne przepisywanie wyrazów na rzecz bardziej aktywnych ćwiczeń pamięci. Skuteczna bywa technika POPATRZ NA WYRAZ – ZAKRYJ GO – ZAPISZ GO – ODSŁOŃ I SPRAWDŹ – POWTÓRZ JEŚLI POPEŁNIŁEŚ BŁĄD. A także mnemotechniki – wymyślanie śmiesznych, niezwykłych skojarzeń, które pozwolą utrwalić w pamięci pisownię krnąbrnych wyrazów, których inaczej zapamiętać nie potrafimy (patrz: mnemotechnika.com/rodzaje). Możesz też wypróbować metodę „Dyktanda w 10 punktach” Marty Bogdanowicz.
• Jeśli problemem Twojego dziecka jest niska płynność czytania, rozważ kilka sprawdzonych sposobów pracy:

 – automatyczne rozpoznawanie pojedynczych wyrazów, które sprawiają dziecku trudność, warto ćwiczyć metodą nauczania precyzyjnego (patrz: Cwicz-krotko-ale-czesto-i-madrze-trening–automatycznego-rozpoznawania-wyrazow-metoda-nauczania-precyzyjnego).

– czytanie z powtórzeniami: dziecko czyta na głos dany tekst przez 1 minutę. Dorosły notuje liczbę poprawnie przeczytanych słów. Procedurę powtarzamy 2-3 razy na tym samym tekście. Aby uniknąć nudy i demotywacji wynikającej z ponownego czytania tego samego tekstu to ćwiczenie można dziecku przedstawić jako „wyścig z samym sobą” o coraz lepsze czytanie.

– czytanie w parach, gdzie dziecko czyta dłuższy tekst głośno, z minimalną pomocą dorosłego. Procedura:

     *Wspólnie z dzieckiem wybierzcie jakiś tekst (interesujący, powyżej poziomu samodzielnego czytania).

     *Porozmawiaj z dzieckiem o książce, którą będziecie czytać. Postawcie jakieś hipotezy względem jej treści, lub pytania, na które chcecie znaleźć odpowiedź

      *Czytajcie jednocześnie (unisono) – rodzic ciszej niż dziecko

      *Powoli wyłączaj się z czytania, pomagaj, jeśli jest potrzeba

      *Jeśli dziecko popełnia błąd – odczytaj słowo prawidłowo

      *Chwal dziecko! Zwłaszcza za trudne słowa, całe zdania i samodzielne poprawianie się.

• Pomóż Twojemu dziecku opanować techniki efektywnego uczenia się – efektywnego, to znaczy takiego, które zastępuje bierne „wkuwanie”- Im starsze dziecko, tym ważniejsze to się staje – inaczej utonie ono w morzu nowego materiału. Oto kilka sugestii:

– poproś dziecko o streszczenie tego, co czyta czy czego się uczy. Pomocne mogą być pytania: „Co jest najważniejsze – co trzeba zapamiętać?”; „Co tu jest nowego – co cię zaskoczyło?”; „Czego się dowiedziałeś?”; „Co jest niejasne?”. Można też zachęcać dzieci do podkreślania najważniejszych słów lub zdań w tekście (słów – kluczy).

– naucz dziecko przekładać to, co czyta lub czego się uczy na mapy myśli. (patrz:www.mapy-mysli.com/mapy_mysli_tworzenie.html).

– starsze dzieci warto uczyć robienia dobrych notatek – takich, które pomogą wyodrębnić a następnie zapamiętać najważniejsze idee zawarte w treści lektury czy wykładu. Sprawdzone i skuteczne jest notowanie tzw. metodą cornellowską (klosinski.net/notowanie-metoda-cornella/).

– jeśli Twoje dziecko nie rozumie czegoś, co było omawiane w szkole – nie pomaga podręcznik, a Ty też czujesz się bezradny – niech zajrzy do Akademii Khana (www.youtube.com/user/KhanAcademyPolski). Tam znajdziesz odpowiedź na wiele pytań w świetnym, zrozumiałym stylu.

• Pomóż dziecku kompensować (obchodzić) jego trudności. Dla przykładu, jeśli dziecko nie jest w stanie – lub nie chce – przeczytać  całej książki, niech odsłucha jej fragmentów z audiobooka. Jeśli pisze brzydko, niech pisze na komputerze. Jeśli ma problemy z ortografią czy interpunkcją, niech korzysta z automatycznych korektorów ortografii i interpunkcji, zarówno tych wbudowanych w edytory tekstu (np. Word) jak i istniejących jako samodzielne narzędzia.
• Dzieci z dysleksją mają często trudność w efektywnym planowaniu tego, co chcą napisać. Tworzone przez nich teksty bywają chaotyczne, pozbawione dobrej struktury. Pomóż swojemu dziecku pokonać ten problem. Pomocne mogą być pytania: „Co najważniejszego chcesz powiedzieć?”; „Co chcesz, żeby Twój czytelnik zapamiętał?”; „Co będzie na początku… w środku… na końcu?” Można też zachęcić dziecko to rozrysowania planu tego, co chce napisać, w formie schematu (ze strzałkami) albo mapy myśli.
• Planowanie swojej pracy też bywa słabą stroną osób z dysleksją. Jeśli Twoje dziecko ma do przyswojenia większą porcję materiału (np. szykuje się do klasówki czy egzaminu) pomóż mu zaplanować pracę i efektywnie rozłożyć ją w czasie. Zasugeruj korzystanie z kalendarza: książkowego, ściennego, telefonicznego.
• Jeśli Twoje dziecko ciągle o czymś zapomina, razem wymyślcie system przypomnień, który działa – albo „niskotechnologiczny” (np. samoprzylepne karteczki), albo „wysokotechnologiczny” (np. automatyczne przypomnienia w kalendarzu w telefonie).
• Technologia informatyczna to bezcenna pomoc dla osób z dysleksją. Pod warunkiem, że jest dobrze wykorzystywana. Nigdy nie zakładaj, że Twoje dziecko samo nauczy się efektywnie korzystać z korektorów pisowni, elektronicznych kalendarzy, czy innych podobnych narzędzi. Pomóż mu. Pokaż jak sam to robisz.
• Czytaj swojemu dziecku – dla przyjemności. Nawet tym starszym. Wspólnie wybierzcie lekturę ciekawą dla Was obojga. Zamieniajcie się rolami czytelnika i słuchacza. Porozmawiajcie o tym, o czym czytacie. Niech czytanie kojarzy się Twemu dziecku dobrze.
• Pamiętaj o mocnych stronach Twego dziecka. Wiele osób z dysleksją wykazuje talenty artystyczne, świetną wyobraźnię wzrokowo-przestrzenną, znakomite umiejętności społeczne, czy też posiada niekonwencjonalne strategie rozwiązywania problemów. Zauważ, w czym jest dobre Twoje dziecko i pozwól mu to rozwinąć. To dużo ważniejsze niż jakiekolwiek trudności, jakich może doświadczać.
• Nie zatruwaj życia dziecka nadmiarem pracy. Praca nad pokonywaniem trudności wymaga czasu i wysiłku – ale nie powinna się odbywać kosztem czasu wolnego ani też hobby, zainteresowań czy pasji Twego dziecka. Nie odbieraj mu prawa do robienia tego, co chce robić, dlatego, że „musi się uczyć”.

Na dłuższą metę – w perspektywie lat i dekad – to właśnie talenty i zainteresowania Twego dziecka zadecydują o jego życiowym sukcesie!

Wszystkim życzymy wytrwałości i powodzenia.

Pedagog terapeuta: Anna Kich

POMOCNA LITERATURA:

1. Bogdanowicz K. Dysleksja a nauczanie języków obcych. Przewodnik dla nauczycieli i rodziców uczniów z dysleksją.
2. Bogdanowicz M. Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją.
3. Bogdanowicz M., Czabaj R. . Jestem rodzicem dziecka z dysleksją. Najważniejsze informacje i wskazówki do pracy.
4. Bogdanowicz, M. & Adryjanek A. Uczeń z dysleksją w szkole.
5. Bogdanowicz, M. Adryjanek, A., & Rożyńska, M. Uczeń z dysleksją w domu.
6. Bogdanowicz, M. Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją.
7. Dekalog dla rodziców dzieci dyslektycznych. http://www.ptd.edu.pl/1.%20Dekalog%20dla%20rodzicow.