JAK ROZWIJAĆ KONCENTRACJĘ UWAGI U DZIECKA?

Koncentracja to zbiór umiejętności naszego umysłu dzięki którym możemy doprowadzać do końca nudne lub skomplikowane zadania. Musimy skupić  się, czyli ignorować wszelkie bodźce dochodzące do nas z różnych stron – nazywamy to wybiórczością (selektywnością) uwagi. Dzięki niej większość dzieci może:
•    Skupić się na tym, co się dzieje na lekcji.
•    Wysłuchać poleceń.
•    Usłyszeć to, co mówi rodzic np. w głośnym miejscu.

Trudności w koncentracji uwagi przekładają się na funkcjonowanie szkolne:
•    Trudność sprawia dziecku wykonywanie kilku zadań jednocześnie (np. słuchanie i notowanie).
•    Oczekiwanie na kolejny bodziec np. na kolejne zdanie dyktowane przez nauczyciela.
•    Doprowadzanie do końca rozpoczętej pracy.
•    Wnikliwe czytanie tekstu.
•    Wykonywanie monotonnych czynności.

Koncentrację uwagi można ćwiczyć z dzieckiem już od najmłodszych lat. Pamiętać należy o tym, że czas koncentracji na wykonywanym zadaniu zwiększa się wraz z wiekiem i rozwojem układu nerwowego i tak:
•    U małych dzieci mamy do czynienia z uwagą mimowolną czyli np. przyciąganą bez woli dziecka przez głośny dźwięk, atrakcyjny widok.
•    Uwaga dowolna rozwija się z czasem. Dzięki niej dziecko jest w stanie kierować swoją uwagą i robić to, co jest istotne w danej chwili np. wysłuchać polecenie.
•    Dzieci do trzeciego roku życia potrafią skupić się na zabawie przeciętnie od 5 do 15 minut, ich koncentracja na wykonaniu zadania trwa minutę.
•    Trzy i czterolatki są w stanie zająć się zabawą przeciętnie około 20 minut, podczas wykonywania zadań pracują w skupieniu przez 10 minut.
•    Pięcio i sześciolatki potrafią wykonywać zadanie przez 20 minut, zabawa  w skupieniu trwać może u nich ok. 40 minut.
•    Dzieci w klasie 0, I, II po 15-20 minutach wymagają krótkiej przerwy.
•    Dzieci w klasie III i IV są w stanie skupić się nawet na 60 minut jeśli są zainteresować.

 

Przykłady ćwiczeń rozwijających i wspomagających   koncentrację uwagi oraz usprawniających i integrujących funkcje percepcyjno – motoryczne:
•    czytanie opowiadania – prowadzący  czyta opowiadanie lub bajkę, zadaniem dziecka jest  reagowanie we wczesnej ustalony sposób na konkretne słowa np. na słowo „ królewna ” klaśnięciem; na inne podskokiem itp.;

•    wymawianie przez dorosłego nazw przedmiotów przy równoczesnym wskazywaniu ich ręką np. „lalka, kubek, biurko….”. Zadaniem dziecka jest pokazywanie wraz z prowadzącym. Następnie prowadzący co innego mówi, co innego pokazuje. Zadaniem dziecka jest pokazywanie tylko tego co mówimy;

•    zabawa polegające na zapamiętywaniu zwiększającej się liczby słów. Jest to zabawa dla min 2 osób –  jedna z osób mówi słowo (z ustalonej kategorii   /zwierzęta ) np. krowa  druga musi je powtórzyć i dodaje kolejne np. krowa-kot  itd.
Wygrywa ten kto zapamięta wszystkie podane słowa. Jeśli któraś z osób nie pamięta  słowa lub podaje je w niewłaściwej kolejności przegrywa.

•    w innej wersji tej zabawy zaczynamy mówiąc „ jedziemy na wycieczkę i zabieramy…”. Wymyślamy i wymieniamy na zmianę z dzieckiem rzeczy, jakie zabieramy na wycieczkę powtarzając przy tym już te wcześniej wymienione, np.:

dorosły: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak”,
dziecko: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak i namiot”,
dorosły „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak, namiot i śpiwór”,
dziecko: „Jedziemy na wycieczkę i zabieramy plecak, namiot, śpiwór, latarkę” itd.

•    rysowanie na plecach dziecka np. figur geometrycznych, prostych obrazków. Zadaniem dziecka jest odgadnięcie rysunku lub narysowanie odpowiedzi na kartce;

•    wystukiwanie rytmu  – dziecko ma za zadanie wysłuchać rytm zademonstrowany przez osobę dorosłą (np. za pomocą cymbałków, bębenka lub klaśnięciami), a następnie wystukać go samodzielnie;

•    wyszukiwanie w obrazkach wskazanej ilości różnic lub podobieństw;

•    labirynty;

•    zabawy typu memory – wyszukiwanie par obrazków. Gracze usiłują zapamiętać tematy obrazków i ich położenie;

•    równego rodzaju wykreślanki :
– wykreślanie w tabeli z literkami poziomo/pionowo/ukośnie ukrytych nazw np. warzyw i owoców, wyrazów z ó itp.
–  z krótkiego zabawnego tekstu dziecko wykreśla litery np.  o

•    wykonywanie działań matematycznych w pamięci, zabawy typu odliczanie od wybranej przez dorosłego liczby  wstecz np.: co 4 od 100 (100-4=96, 96-4=… itd.),

•    odtwarzanie z pamięci wcześniej obserwowanych przedmiotów (słownie lub rysunkowo);

•    zapamiętywanie sekwencji przedmiotów ułożonych na stole/podłodze;
Zadaniem dziecka jest  zapamiętanie ich w wyznaczonym czasie np.  ciągu 10 sekund. Po upływie tego czasu można:
-zakryć przedmioty, dziecko odtwarza je z pamięci
-zabrać jeden przedmiot, zadaniem dziecka jest  odgadnięcie, którego brakuje
-zamienić miejsca przedmiotów, zadaniem dziecka jest wskazanie co się zmieniło
•    czytanie w jak najszybszym tempie tekstu/próba zrozumienia go.