O DYSLEKSJI RAZ JESZCZE…
W 1896 r. w Wielkiej Brytanii opisano po raz pierwszy przypadek dysleksji. W Polsce pierwsze publikacje na ten temat pojawiły się w latach 30. xx wieku. Wiedzę o dysleksji zaczęto w Polsce popularyzować około 30 lat temu. Najwięcej wiedzieli o niej specjaliści w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Nauczycielom w szkołach to zagadnienie było obce, programy studiów nie obejmowały problemu specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
Dyslektykami są niejednokrotnie ludzie wybitnie zdolni i nieprzeciętnie inteligentni m.in. Hans Christian Andersen, który z powodu dysleksji musiał dyktować swoje baśnie…
George Washington Albert Einstein Pablo Picasso
Warto przypominać uczniom z dysleksją, że są w dobrym towarzystwie ponieważ bardzo ważne w pracy z takim uczniem jest dbanie o rozwój sfery emocjonalno-społecznej. Dysleksja nie wiąże się bowiem z istotnie większym ryzykiem występowania jakichkolwiek objawów psychopatologicznych, jednak stały brak sukcesów w nauce prowadzi do tego, że w dziecku umacnia się :
• brak wiary we własne możliwości
• poczucie małej wartości
• napięcie i lęk towarzyszący sytuacjom zadaniowym
• spadek motywacji do nauki
• pogorszenie efektów pracy
• zaburzenia nerwicowe i trudności wychowawcze (lęk, niepokój, napięcie, bunt, objawy somatyczne, odmowa chodzenia do szkoły itp.)
Wiele objawów dysleksji może być zauważonych przez nauczycieli lub rodziców.
Uczniowie dyslektyczni:
Nie potrafią utrzymać pisma w liniaturze zeszytu.
Błędnie przepisują z tablicy lub książki.
Nie potrafią zapisać wyrazu ze słuchu.
Mylą litery podobne do siebie pod względem fonetycznym i wizualnym, np. B–p, d–b, m–n, e–ę, sz–s.
Mają kłopoty z zapisaniem zmiękczeń, dwuznaków i różnicowaniem głosek dźwięcznych od bezdźwięcznych.
Nie potrafią odróżnić, kiedy pisze się „ę”, a kiedy „e” i „en”.
Opuszczają litery lub ich drobne elementy, jak ogonki czy kropki.
Przestawiają litery w słowach.
Przestawiają szyk zdania.
Popełniają dużo błędów ortograficznych, mimo że znają zasady poprawnej pisowni.
Piszą „niezgrabne” litery.
Piszą bardzo wolno, nie nadążając zanotować dyktowanych słów.
Nie potrafią różnicować słów podobnie brzmiących, np. półka – bułka, lok – lot.
Źle rozmieszczają elementy na kartce.
Omijają znaki interpunkcyjne.
Nie potrafią dostrzec szczegółów różniących dwie podobne ilustracje.
Wolno czytają, w sposób niepewny, „wymęczony”, jakby zgadując słowa.
Przestawiają litery w czytanych słowach.
Niepoprawnie intonują czytany tekst.
Za bardzo skupiają się na samej technice czytania.
Mają problemy z dzieleniem słów na sylaby i syntezą sylab w słowa.
Czasami pojawia się hiperleksja, czyli bardzo płynne i szybkie czytanie, ale bez rozumienia treści.
Zbyt mocno lub za słabo przyciskają ołówek.
Nie potrafią rozplanować elementów graficznych na rysunku.
Nie lubią uczyć się języków obcych.
Nie lubią geometrii i geografii ze względu na kłopot w orientacji w kierunkach i stronach świata.
Mają problemy z nauką na pamięć, np. tabliczki mnożenia czy podczas nauki wierszy.
Mają obniżoną sprawność motoryczną i unikają zajęć wychowania fizycznego.
Prezentują trudności w zakresie koncentracji uwagi.
W STARSZYM WIEKU SZKOLNYM UTRZYMUJĄ SIĘ…
Trudności w czytaniu (wolne tempo, brak płynności, przekręcanie wyrazów, trudności ze zrozumieniem czytanego tekstu).
Trudności w pisaniu (popełnianie błędów tzw. typowych ortograficznych i specyficznych).
Trudności w wypowiadaniu się.
Trudności w rozumieniu dłuższych wypowiedzi słownych i poleceń nauczyciela.
Kłopoty z koncentracją uwagi.
Wolne tempo pracy.
Trudności w przyswajaniu materiału gramatycznego.
Zapamiętywaniu trudniejszych terminów.
Trudności w pamięciowym opanowaniu wierszy.
Gubienie wątku w wypowiedziach pisemnych.
Trudności z organizacją tekstu.
Ważne jest przy tym aby pamiętać istnieje korelacja między wiekiem dziecka z dysleksją a jego motywacją do nauki – im uczeń starszy tym niższa motywacja do nauki. Tak więc, im później zdiagnozowana dysleksja, tym mniejsze szanse na efektywną pomoc. Im mniej efektywna pomoc, tym mniejsze szanse na sukcesy edukacyjne i prawidłowe funkcjonowanie emocjonalne i społeczne. Uczeń dyslektyczny wymaga pomocy, cierpliwości, zrozumienia jego trudności, dostosowania wymagań do jego możliwości, by mógł radzić sobie z trudnościami w nauce, rozwijać się prawidłowo emocjonalnie.
Opr. Barbara Dytkowska