DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY – OBJAWY CHARAKTERYSTYCZNE.

23 lutego obchodzimy Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją. W ostatnich latach dane epidemiologiczne pokazują wzrost częstości występowania zaburzeń depresyjnych u dzieci i młodzieży, a także obniżenie wieku, w którym pojawiają się one po raz pierwszy. Depresję u dzieci i młodzieży rozpoznajemy opierając się o te same kryteria diagnostyczne, co u osób dorosłych. W klasyfikacjach zaburzeń psychicznych nie znajdziemy osobnej jednostki dla depresji w wieku rozwojowym.  Wiele objawów wyraża się podobnie bez względu na wiek, jednak istnieje co najmniej kilka cech dotyczących objawów depresji, które są typowe dla dzieci i/lub młodzieży.

1. W przypadku dzieci, szczególnie młodszych, jednym z głównych objawów jest drażliwość, złość i wrogość, które mogą zastępować typowy, obniżony nastrój depresyjny. Objawy te mogą przejawiać się w formie wybuchów płaczu, niezrozumiałego rozdrażnienia, a także krzyku i żalu. Gdy obniżony nastrój występuje, zazwyczaj nie jest on wyrażany w sposób werbalny, ale można go zauważyć po wyrazie twarzy i postawie ciała dziecka. W przypadku nastolatków obraz depresji zbliża się do tego, co obserwuje się u dorosłych. Wielu adolescentów z depresją wyraża subiektywne uczucie smutku, pustki oraz obniżonego nastroju.
2. W grupie młodzieży często występuje także zahamowanie psychoruchowe, co kontrastuje z młodszymi dziećmi, gdzie dominują wzmożona aktywność i pobudzenie.
3. W obu grupach wiekowych pojawiają się liczne skargi somatyczne, takie jak bóle głowy, brzucha, mięśni, a także złe samopoczucie. U dorosłych mogą występować one rzadziej lub być mniej nasilone.
4. Chociaż anhedonia (czyli brak radości z dotychczasowych przyjemności) jest bardziej wyraźna u dorosłych, to jednak częstość zmniejszenia zainteresowania aktywnościami, które wcześniej sprawiały przyjemność (np. zabawa czy spotkania z rówieśnikami), jest zauważalna.
5. Objawy takie jak zmiany apetytu, problemy ze snem (bezsenność lub nadmierna senność), trudności z koncentracją i podejmowaniem decyzji mogą objawiać się w postaci pogorszenia wyników w nauce i unikania szkoły. Dorośli często doświadczają tych objawów w codziennym życiu, ale niezwiązanych bezpośrednio z edukacją. Często pojawiają się także poczucie winy i obniżona samoocena.
6. Myśli samobójcze są częste wśród dzieci i młodzieży, chociaż u młodszych dzieci plany samobójcze rzadziej prowadzą do konkretnych działań. Wśród nastolatków ryzyko samobójstwa jest znacznie wyższe, a wskaźniki nieudanych lub udanych prób samobójczych mogą być nawet wyższe niż u dorosłych.
7. Charakterystycznym zjawiskiem w depresji u dzieci i młodzieży jest również współwystępowanie innych zaburzeń psychicznych. U dużej grupy dzieci i młodzieży z depresją występuje co najmniej jedno dodatkowe zaburzenie, takie jak zaburzenia lękowe, zaburzenia zachowania, zaburzenia opozycyjno-buntownicze, zespół hiperkinetyczny, a u adolescentów także zaburzenia odżywiania i nadużywanie substancji psychoaktywnych.
8. U nastolatków dość częste są także zachowania autoagresywne – samookaleczenia.

Gdy tylko istnieją podejrzenia o objawach depresji bardzo ważne jest, by rodzice jak najszybciej udali się z dzieckiem, nastolatkiem do specjalisty – psychologa, psychoterapeuty czy lekarza psychiatry.

Opracowała: Patrycja Lech