23 października 2018

ZESPÓŁ ASPERGERA JAKO NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ

Barbara Dytkowska na podstawie opracowania Jagny Niepokólczyckiej-Gac

Zespół Orzekający Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Braniewie coraz częściej wydaje orzeczenia lub opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dla dzieci i uczniów z autyzmem bądź Zespołem Aspergera. Dzisiaj słów kilka o symptomach i diagnozie ZA.

Zespół Aspergera uznawany jest za szerokie spektrum autyzmu i podobnie jak autyzm jest zaburzeniem rozwoju o podłożu neurologicznym, jednak występuje dużo częściej. Wskazuje się, że dotyka on 20-25 dzieci na 10 000 urodzeń. Jego etymologia do dzisiaj jest nieznana. Uważa się jednak, że przeważający wpływ na jego rozwój mają uwarunkowania genetyczne. U obarczonej nim osoby występują typowe dla autyzmu odchylenia i deficyty w umiejętnościach społecznych oraz komunikacyjnych. Do niedawna uznawano, że wczesny etap rozwoju dziecka do 36. miesiąca życia nie daje, zwłaszcza przy zespole Aspergera, swoistych symptomów, które umożliwiają rozpoznanie tej niepełnosprawności, obecnie wiadomo, że wczesna diagnoza umożliwia ocenę funkcjonowania młodszego rodzeństwa z już zdiagnozowanym zespołem i podjęcie wczesnych działań wspierających.

Pogłębiona diagnoza wymaga:

ustrukturalizowanej obserwacji zachowania dziecka przez jego rodziców,
obserwacji pedagogicznej pod kątem:zaburzeń zachowania w grupie rówieśniczej,
zaburzeń emocjonalnych,
oceny umiejętności adekwatnych do wieku dziecka;

badania neurologicznego, którego celem jest ocena rozwoju psychomotorycznego dziecka,
badania pediatrycznego, którego celem jest określenie występowania zaburzeń zdrowotnych,
badania psychiatrycznego, podczas którego specjalista dokonuje diagnozy klinicznej i ewentualnie kieruje na dodatkowe badania, np. genetyczne, metaboliczne,
badania psychologicznego, którego celem jest weryfikacja informacji pozyskanych podczas obserwacji oraz wykonanych badań.

Wiek	Symptomy u dziecka
Poniemowlęcy	nie wodzi wzrokiem za wskazanym przez opiekuna przedmiotem, nie wskazuje palcem przedmiotów, które chce uzyskać lub którymi chce zainteresować opiekuna, sprawia wrażenie, jakby miało problemy ze słuchem, nie reaguje na wołanie po imieniu, nie podejmuje prób w zakresie zabawy symbolicznej („na niby”), wykonuje charakterystyczne, nietypowe ruchy dłońmi przy twarzy, przed oczami, nie jest zainteresowane innymi dziećmi, nie obserwuje ich, nie próbuje nawiązać z nimi kontaktu, nie odpowiada uśmiechem na uśmiech, nie bada reakcji dorosłego na nagłą nową dla niego sytuację.
Przedszkolny	ma tendencję do unikania spontanicznych kontaktów z innymi, nie potrafi podtrzymać prostej rozmowy lub się w niej powtarza, dziwnie reaguje, wznosząc werbalne okrzyki, trzyma się sztywnych rytuałów, ma trudności w akceptowaniu zmian, nie potrafi kontrolować reakcji, szczególnie gniewu, agresji, nadmiernego niepokoju, jest nadruchliwe i nadpobudliwe, ma tendencję do fiksacji na niszowych własnych zainteresowaniach, obiektach lub przedmiotach, trudno mu zrozumieć zasady zabawy, ma nadprzeciętną pamięć do liczb, zdarzeń, liter.
Szkoły podstawowej	obsesyjnie interesuje się wybranymi dziedzinami, jest niedojrzałe społecznie, co skutkuje trudnościami w zawieraniu i utrzymywaniu przyjaźni z rówieśnikami, chętnie natomiast nawiązuje kontakt z dorosłymi, którzy są bardziej otwarci na odmienność i tolerancyjni, jest nadaktywne, odczuwany niepokój oraz trudności w koncentracji uwagi utrudniają mu uczenie się, nie rozumie idiomów, przenośni, paraboli; równocześnie nie odczytuje pozawerbalnego kodu przekazywanych treści, co utrudnia mu zrozumienie otoczenia, ma problemy w zakresie motoryki wielkiej i małej, zwłaszcza pisanie i kolorowanie sprawia mu dużą trudność
Szkoły średniej	ponieważ nie potrafi nawiązywać i utrzymywać relacji rówieśniczych, jest odrzucone przez grupę. Jednocześnie zdarza się, że utrzymuje przyjaźnie związane ze swoimi zainteresowaniami, np. informatycznymi, często popada w konflikty z nauczycielami, na swoje problemy społeczne reaguje gniewem i wzmożoną agresją, ma kłopoty z koncentracją uwagi, co uniemożliwia mu planowanie swojego czasu i podejmowanych działań, w przypadku przedmiotów, które wymagają opanowania materiału pamięciowego, pozornie może robić postępy, co nie pozwala dostrzec, że źle interpretuje informacje dotyczące pojęć abstrakcyjnych języka idiomatycznego, niszowe zainteresowania, pokrywające się z przedmiotami szkolnymi, mogą stanowić źródło satysfakcji.