25 maja 2021

JAK WSPIERAĆ DZIECI I MŁODZIEŻ W POWROCIE DO SZKÓŁ.

Szanowni Państwo !

Drodzy rodzice i nauczyciele.

Edukacja zdalna to sytuacja nadzwyczajna i bezprecedensowa jaka nie miała wcześniej miejsca w naszej oświacie. Uczniowie pobierali naukę w nietypowych warunkach: w swoim domu, przed ekranem komputera lub za pomocą tabletu czy smartfona, w izolacji od koleżanek i kolegów szkolnych.

Uczniom doskwierał brak codziennych fizycznych kontaktów z rówieśnikami. Niekiedy doświadczali poczucia izolacji i samotności. Brak „normalnych” kontaktów społecznych wiązał się częstokroć z ograniczonymi możliwościami zaspokajania potrzeby przynależności. Wiele miesięcy tej niecodziennej rzeczywistości szkolnej, dla dużej grupy uczniów, były czasem podwyższonego poziomu stresu i napięcia emocjonalnego, tęsknoty, samotności. Do tego dochodziły problemy techniczne, brak potrzebnego sprzętu, brak Internetu, kłopoty z organizacją czasu itp.

Powrót do szkoły może zatem rodzić sprzeczne uczucia: z jednej strony radość ze spotkania z rówieśnikami, z drugiej jednak – lęk oraz niepokój o poziom i stan swojej wiedzy, które podczas realiów nauki zdalnej mogły, z różnych względów, pozostawiać dużo do życzenia. Dzieci i młodzież obawiają się też spotkania „na żywo” po wielu miesiącach pośrednich relacji „on-line”. W Internecie krążyła petycja o przedłużenie nauczania zdalnego do końca roku szkolnego i powrót do szkół dopiero we wrześniu. Uczniowie argumentowali w niej, że chcą skupić się na egzaminach, że powrót teraz będzie stresem, że obawiają się kontroli zeszytów, sprawdzianów i oczywiście kolejnych zachorowań. Petycję podpisało ponad pół miliona osób. To pokazuje duży stopień lęku przed powrotem do szkoły u wielu uczniów. Obawy z tym związane nie są obce także nauczycielom i rodzicom.

Z jakim problemami możemy się w najbliższym czasie zetknąć? Pokażą to najbliższe dni ale już dziś warto wymienić kilka które mogą się pojawić.

U niektórych uczniów ponowny, tak utęskniony i wydawałoby się oczywisty, wielogodzinny kontakt z rówieśnikami może okazać się trudnym zadaniem. W niektórych przypadkach może pojawić się nawet unikanie rówieśników. Można przewidywać również: wzmożone napięcie emocjonalne i fizyczne związane z sytuacją powrotu, niechęć do podjęcia „starego” typu uczenia się w warunkach szkolnych, spadek koncentracji uwagi, pogorszenie ocen, spadek motywacji do wysiłku itd.

Autorzy raportu „Jak wspierać uczniów po roku epidemii” (do pobrania np. https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/program-wsparcia-psychologiczno-pedagogicznego-dla-uczniow-i-nauczycieli-w-pandemii )

wymieniają takie przewidywalne negatywne skutki wywołane długotrwałym nauczaniem zdalnym i izolacją:

Wzrost ilości dzieci i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi, szczególnie wzrastać mogą: zaburzenia lękowe, depresja, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, fobie społeczne, zespół stresu pourazowego, samookaleczenia, myśli samobójcze.
Uzależnienia behawioralne, szczególnie fonoholizm, uzależnienie od gier internetowych, uzależnienie od pornografii syndrom FOMO, uzależnienie od pornografii.
Zahamowanie rozwoju społecznego, trudności w przyjmowaniu cudzej perspektywy, w rozpoznawaniu emocji i potrzeb innych osób, deficyty w umiejętnościach związanych, z komunikacją interpersonalną, zahamowanie myślenia twórczego.”

Autorzy w/w raportu przedstawiają szereg rekomendacji których wdrożenie umożliwi sprawną i właściwą odpowiedź systemu edukacji na poważne wyzwania w obszarze wychowania, zdrowia psychicznego oraz profilaktyki problemów dzieci i młodzieży.

Zachęcamy do zapoznania się z treścią raportu i sformułowanymi tam rekomendacjami. Bowiem, jak słusznie w raporcie zauważono (w pierwszej rekomendacji):

„ (…) Konieczne jest objęcie troską i wsparciem psychicznym nie tylko tych uczniów którzy aktualnie znajdują się w bardzo złej kondycji psychicznej, ale całej populacji dzieci i młodzieży. Jest to podstawowy warunek uniknięcia zapaści systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej i psychiatrycznej. Tylko w ten sposób możemy zapobiec stałemu powiększeniu się grupy uczniów wymagających pomocy specjalistycznej (…).”

Trudno nie zgodzić się z tezami, iż:

„ (…) „Uderzeniowa dawka” działań mających na celu wzmocnienie kondycji psychicznej dzieci i młodzieży jest potrzebna od zaraz. (…) Należy stosować ogólną zasadę, by używać wszystkich dostępnych w danym momencie środków i podejmować wszystkie te działania, które da się w istniejących ramach realizować.

„ (…) Brak działań profilaktycznych w okresie przedłużającego się stanu kryzysowego związanego z epidemią COVID-19 w krótkim okresie doprowadzi do znacznego pogorszenia się stanu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, a w długim okresie spowoduje także falę wzrostu zachowań ryzykownych i problemów (w tym nadużywania substancji psychoaktywnych, przemocy, uzależnień behawioralnych, itp.).”

Kluczową sprawą jest w tej chwili zapewnienie dzieciom poczucia bezpieczeństwa na poziomie relacji (uczeń-uczeń ale także uczeń-nauczyciel). Nie bez znaczenia będzie również współpraca z rodzicami. Ważne jest na tym etapie diagnoza potencjalnych problemów jak i podejmowanie konkretnych działań na rzecz wsparcia uczniów ale także rodziców i nauczycieli (którzy są na pierwszej „linii frontu” w przywracaniu normalności szkolnej).

Niezależnie od działań bezpośrednich, jakie prowadzimy na rzecz wsparcia uczniów, rodziców i nauczycieli, proponujemy Państwu materiały jakie można znaleźć w sieci i wykorzystać w pracy.

Na początek te, które przygotowało Ministerstwo Edukacji i Nauki. Pakiet przygotowany przez MEiN zawiera on publikacje i poradniki wspomagające nauczycieli, dyrektorów oraz rodziców. Materiały te będą pomocne w pracy z dziećmi i młodzieżą po długotrwałym okresie nauki zdalnej.

Wykaz tematów:

Komplet wszystkich materiałów znajdziecie Państwo https://drive.google.com/drive/folders/1QR3tdGsj52H3rRlQXpOTYHjo9AMJEWjz

Retransmisja spotkania Online w Facebook Live z dnia 06.05.2021 r. Jak przygotować uczniów na powrót do szkoły? 9 porad w oparciu o obawy, które wymienili.

Organizator: Edu – w – sieci. W trakcie ponad godzinnego spotkania organizatorzy przedstawili 9 konkretnych rad związanych z pomocą uczniom w powrocie do szkołą. Retransmisję możecie Państwo obejrzeć klikając w link https://www.facebook.com/events/3840793579352868/?ref=newsfeed

Link do 4 ćwiczeń na WORLDWALL Po powrocie do szkoły- ćwiczenie z WORLDWALL:

– koło fortuny,

– losowe karty,

– odkryj karty,

– anagram.

Ćwiczenia do wykorzystania np. na lekcjach wychowawczych na różnych etapach edukacyjnych (od kl. IV SP wzwyż).

Test zdań niedokończonych zamieszczony na stronie PPP w Tomaszowie http://www.ppp-tomaszow.pl/dat/attach/809_tzn.pdf

Można wykorzystać np. na lekcji wychowawczej.

Poradnik dla rodziców „Jak wspierać dziecko w powrocie do szkoły” https://jim.org/wp-content/uploads/2020/05/Jak-wspiera%C4%87-dziecko-w-powrocie-do-szko%C5%82y_Poradnik-1.pdf
Inne artykuły dla rodziców:

„Szkoła w pandemii. Jak wspierać dziecko w powrocie do nowej szkolnej rzeczywistości” artykuł psychologa dziecięcego Pauliny Jareckiej https://dzieciecapsychologia.pl/szkola-w-pandemii-jak-wspierac-dziecko-w-powrocie-do-nowej-szkolnej-rzeczywistosci/

i jeszcze jeden https://kulczykfoundation.org.pl/edukacja/baza-wiedzy/Nas_Rodzicow_Trudny_Powrot_Do_Szkoly

Poradnik MKO dla nauczycieli i dyrektorów szkół „Jak pomóc uczniom wrócić do nauczania stacjonarnego w szkole”. Publikacja uwzględnia wskazówki i informacje przydatne w codziennej pracy z uczniami, po powrocie do szkolnych ławek. Publikacja do pobrania na stronach Mazowieckiego Kuratorium Oświaty lub tu: http://www.poradnia.bialystok.pl/docs/poradnik_dla_nauczycieli_i_dyrektorow_szkol.pdf
Powrót do nauczania stacjonarnego przewodnik dla nauczycieli i dyrektorów szkół. – rekomendacje ZZRP. Materiał opracowany przez pracowników poradni ,,Uniwersytet dla Rodziców” http://www.radaporadnictwa.pl/images/pliki/Powr%C3%B3t_do_szk%C3%B3%C5%82.pdf

Scenariusze zajęć z uczniami:

Scenariusz zajęć z uczniami opracowany przez pracowników PPP w Stoku Lackim reintegrujących zespół klasowy dla kl. I – III i dla kl. IV VIII

Oba scenariusze do pobrania: https://poradnia.powiatsiedlecki.pl/index.php?id=druki

Materiałów i scenariusze, które można wykorzystać na zajęciach po powrocie dzieci i młodzieży do szkół. Są to gotowe propozycje do pobrania ze stron Warszawskiego Centrum Innowacji Edukacyjno – Społecznych i Szkoleń , które nauczycielkom i nauczycielom w tym newralgicznym czasie pomogą przeprowadzić w klasach zajęcia integracyjne.

– Gra w sześć pytań https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-1.pdf

– Wywiad z BWO (Bardzo Ważną Osobą czyli z Tobą). https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-2.pdf

– Elementy redukcji stresu Propozycje ćwiczeń dla dzieci w wieku 6-11 lat https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-3.pdf

– Zajęcia integracyjne „Moja klasa” https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-4.pdf

– „Integracja po powrocie do szkoły. Po co nam zasady współpracy?” Zajęcia są wprowadzeniem do wspólnej pracy po przerwie związanej z nauczaniem zdalnym. https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-5.pdf

– „ Mądrość serca – o sile empatii”. Scenariusz zajęć dla dzieci 6 – 10 i 11 – 15 lat https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-6.pdf

– Propozycja działań wychowawczych prowadzonych po powrocie uczniów do nauki stacjonarnej. Materiały opracowane dla wychowawców kl. IV – VIII https://www.wcies.edu.pl/media/system/pdf/scenariusze/material-7.pdf

Opracował: R. Michalski